Handhaving bij schijnzelfstandigheid in 2025

De Belastingdienst is voornemens om per het jaar 2025 meer controle uit te voeren op het zogenaamde schijnzelfstandigheid. Schijnzelfstandigheid is dat een ZZP'er (eenmanszaak/ondernemer) verkapt in dienst is bij een bedrijf. Normaal gesproken bepaald een ZZP'er zelf wanneer hij werkt, op welke manier hij dit doet en of hij het werk zelf uitvoert of uitbesteedt.

Op dit moment controleert de Belastingdienst al meer op dit punt, maar vanaf 2025 kan de Belastingdienst ook naheffen en boetes opleggen in situaties waarin er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Daarbij zullen de branches, waarbij volgens de Belastingdienst het grootste risico bestaat op onjuiste kwalificatie van de arbeidsrelatie het eerst worden gecontroleerd, zoals de bouw- en zorgsector.

De Hoge Raad deed vorig jaar uitspraak in de Deliveroo-zaak over de schijnzelfstandigheid van maaltijdbezorgers. De ingehuurde ZZP'ers bleken achteraf toch in loondienst te zijn bij hun opdrachtgever. Ze hadden namelijk maar één opdrachtgever, in dit geval dus Deliveroo, die ook bepaalde wat de aanvang- en eindtijden waren van het werk en hoe deze werd uitgevoerd. Bij de uitspraak gaf de Hoge Raad een duidelijk beoordelingskader aan dat als basis geldt voor het nieuwe wetsvoorstel VBAR, de ‘Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden’.

Dit wetsvoorstel zal weliswaar op z’n vroegst per 1 januari 2026 in werking treden, maar vanaf 1 januari 2025 stopt al wel het zogenoemde handhavingsmoratorium. Dit moratorium houdt in dat de Belastingdienst aanwijzingen geeft als er volgens hen sprake is van een arbeidsovereenkomst, maar alleen naheft in uitzonderlijke gevallen van kwaadwillende. De Belastingdienst legt dus niet meteen een verplichting tot correctie op, maar er moet wel voor worden gezorgd dat de afspraken tussen beide partijen aangepast worden op een dusdanige wijze dat er geen sprake meer is van een arbeidsovereenkomst. Indien dit niet lukt of kan dan dient het betreffende bedrijf de ZZP'ers in loondienst te nemen. De Belastingdienst geeft beide partijen hiervoor een periode van drie maanden. Indien de aanwijzingen dan niet zijn opgevolgd zal er een correctie en boete volgen.

Wat is het verstandigste om nu te doen?
Om naheffingsaanslagen en boetes te voorkomen, is het belangrijk om de arbeidsrelaties cq de gezagsrelatie goed in kaart te brengen. Per 1 januari 2025 zal de Belastingdienst meer gaan controleren op de Wet DBA, maar zoals het er nu naar uitziet niet met terugwerkende kracht. De Belastingdienst heeft veel te weinig capaciteit om ZZP'ers individueel te controleren. Het is dus goed om dit jaar (2025) alles goed te inventariseren. Belangrijk te weten is dat niet alleen de ZZP'er zelf, maar ook de opdrachtgever een probleem heeft op het moment dat blijkt dat er wel sprake is van schijnzelfstandigheid.

Checklist voor het bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid:
- De ZZP'ers krijgt geen aanwijzingen of instructies over de wijze waarop de opdracht/het werk wordt uitgevoerd;
- De opdrachtgever oefent geen controle uit of grijpt in op het werk van de ZZP'er gedurende de opdracht/het werk;
- De ZZP'er bepaald zelf of welke dagen en hoeveel uren hij of zij werkt;
- De ZZP'er doet geen aanspraak op rechten die een werknemer wel heeft, zoals ziekte verlof, vakantiedagen of pensioenvoorzieningen;
- De ZZP'er heeft zijn eigen werkmateriaal en gebruikt deze niet van de opdrachtgever;
- De ZZP'er doet de opdracht/het werk voor eigen rekening en ook voor eigen risico.

Heeft u naar aanleiding van dit bericht vragen? Of twijfelt u of er sprake is van schijnzelfstandigheid en wilt u dit door ons laten monitoren? Neem gerust contact met ons op hierover voor advies op maat.